Bespaar door een goede wielladerkeuze

Werk productiever, zuiniger en veiliger

De juiste wiellader kiezen is cruciaal voor het veilige en efficiënte verloop van het project. Als de ingezette machine onvoldoende afgestemd is op het materiaal, de werfomstandigheden en de gebruiksfrequentie, kan de machine diverse extra kosten met zich meebrengen, zowel op korte als langere termijn. Wij helpen u deze te voorkomen door de belangrijkste keuzefactoren voor u op een rijtje te zetten.

Op maat van de klus

De hoofdfunctie van een wiellader is en blijft nog steeds een goede prestatie leveren op de werf. Wat dit inhoudt, hangt vooral af van het karakter van uw activiteiten waarvoor u de compacte wiellader wil inzetten.

Hefkenmerken

De factoren die hier het meeste belang hebben zijn de bakinhoud, het kipmoment, de opbreekkracht, de cyclustijd en de hefhoogte. Het belang van de bakinhoud is duidelijk en we gaan hier niet verder op in. De opbreekkracht vereist wat meer toelichting, want die wordt nogal eens verward met de hefcapaciteit.

Beide zijn evenwel geen synoniemen. De opbreekkracht kunnen we omschrijven als de maximale kracht die de wiellader kan genereren door de inzet van alle mogelijke hefkrachten, dus ook de kantelbeweging van de bak. De hefcapaciteit is het gewicht dat de liftcilinders kunnen opheffen. Het onderscheid is met name belangrijk bij grondverzet, omdat daar de opbreekkracht een betere indicatie geeft over de reële prestatie.

De cyclustijd is vooral afhankelijk van het hydraulisch systeem en is de opgetelde tijd voor het heffen tot maximale hefhoogte, het uitstorten en vervolgens het terug naar beneden halen tot op maaiveldhoogte. Voor repetitieve klussen kan een snelle cyclustijd een zekere tijdwinst betekenen.

Aanbouwdelen

Sommige machines hebben een hydraulisch snelwisselsysteem voor het snel wisselen van aanbouwdelen en bakken. Dat is voornamelijk handig voor wie veel verschillende taken in korte tijd moet uitvoeren, want het verhindert dat de bestuurder continu moet uitstappen om manueel de aanbouwdelen te veranderen. Het opnieuw bevestigen van het aanbouwdeel verloopt via een push-pullsysteem. Aansturing van deze aanbouwdelen kan vanuit de cabine gebeuren door middel van het instellen van een hydraulisch debiet naar het attachment.

De types aanbouwdelen die vandaag op de markt zijn, zijn quasi eindeloos. Naast de traditionele laadbakken noemen we voor de vuist weg onder meer puinrieken, zeefbakken, betonmengbakken, palletvorken, borstels, sneeuwruimers, grondboren en mulchers. De toepassingsmogelijkheden gaan dus verder dan pure bouwwerven.

Hydrauliek

Hydrostatisch

Bij een hydrostatische transmissie stuurdt de hydraulische pomp veelal zowel de besturing als de hefarm aan. Vanuit de cabine kan de operator het motortoerental en de hydrostatische pomp gelijktijdig bedienen.

Aan de werkzijde kan in vele modellen gekozen worden voor meerdere debietuitgangen zodat de verdeling van het vermogen tussen motor en hefbeweging kan gekozen worden in functie van de applicatie.

Een andere werkwijze is om een gesloten hydraulisch circuit te creëren met een bijhorende lastmeting. De opbrengst van de hydraulische pomp – de hoeveelheid hydraulische vloeistof (olie) die de pomp per tijdseenheid kan leveren (l/min.) – wordt dan continu afgestemd op de momentane last. Als het rempedaal wordt ingedrukt, wordt automatisch alle hydraulische vermogen ter beschikking gesteld van het hydraulisch systeem dat dit kan benutten indien de last dat vraagt.

Dit is dus geen getrapt systeem met twee of drie werkingspunten, maar eerder een continu systeem, wat de efficiëntie verder boost.

Er bestaat overigens ook zoiets als een hydromechanische transmissie: een combinatie van de 'traditionele versnellingsbak' en een hydrostatische transmissie. Deze kent dezelfde krachtoverbrenging op de aandrijving als bij een traditionele versnellingsbak, maar heeft een opvallend lager toerental en dus ook een lager brandstofverbruik.

Powershift

Een voordeel van een powershift is de lock-up transmissie. Met behulp van deze lock-up is het in principe mogelijk om de slip die men altijd ervaart bij een koppelomvormer, geheel weg te halen in bepaalde versnellingen. De koppelomvormer wordt als het ware vastgezet. Dit zorgt ervoor dat de bestuurder harder kan rijden bij minder toeren en dat de transmissie-olie niet zo warm wordt. Een hydrostaat daarentegen loopt veel sneller warm bij werkzaamheden waarbij de machine veel moet klimmen.

Comfort en bedieningsgemak

Ergonomie

Verder zorgt een makkelijke toegang met een wijde deur voor snel in- en uitstappen. Tijdens het werken wordt ook gedacht aan het comfort, met bijvoorbeeld airconditioning, luchtgeveerde stoelen, en een kantelende en telescopische stuurkolom.

Bedieningsgemak

Het instrumentenbord wordt steeds overzichtelijker, de bediening intuïtiever.

Om de nauwkeurigheid van het sturen te verbeteren wordt vaak gewerkt met een vingertipbesturing voor een elektroproportionele aansturing van de hydraulische installatie. Daarmee kan de machinist de olietoevoer uiterst nauwkeurig doseren van nul tot het maximum.

Naast het gewone stuurwiel en de 'fingertip'-besturing vindt u op de markt ook grotere joystickbesturingen, die de functie van het stuurwiel in de cabine overnemen. Dit zorgt ervoor dat de operator ergonomischer zit en een beter overzicht heeft op het werkgebied en het dashboard vanuit de cabine.

De draaicirkel van een wiellader wordt vaak over het hoofd gezien, maar is een belangrijke factor voor wie vaak in beperkte ruimtes werkt. Het loont zeker de moeite om dit te controleren, want deze informatie wordt niet altijd verstrekt.

Geluidsniveau

Een fenomeen dat zich de laatste jaren steeds vaker manifesteert in woonkernen is de afnemende tolerantie voor bouw- en infrastructuurwerken. Meer bepaald geluidsoverlast werkt vaak op de zenuwen van omwonenden, die sneller geneigd zijn om de politie te bellen en desnoods zelfs klacht neer te leggen.

Fabrikanten anticiperen daarop door hier meer aandacht voor te hebben bij de engineering van hun machines.

Er zijn hier twee factoren van belang: het geluidsdrukniveau buiten de machine is vooral voor de omwonenden en andere aannemers belangrijk, het geluidsdrukniveau in de cabine is voor de bestuurder een belangrijk gegeven. Opgelet: geluidsdruk wordt weergegeven in decibel, een logaritmische eenheid. Het verschil tussen 105 en 100 dB is dus geen 5%.

Veiligheid

Stabiliteit

Kantelen kan in de eerste plaats voorkomen worden door een degelijke opleiding van de chauffeur, maar ook de opbouw van de machine draagt in belangrijke mate bij aan de stabiliteit. Fabrikanten helpen hieraan mee door machines te ontwerpen met een lager zwaartepunt, met kantelalarmen of extra tegengewicht.

Zwenkladers (star chassis + zwenkarm) zijn in de meeste gevallen stabieler dan knikladers (wielladers met een geknikt chassis), vooral bij geheven last. Bij het zwenken van de giek blijft het zwaartepunt van de machine immers grotendeels in het midden, wat veiliger is bij een asymmetrische belading.

Ook knikpendelsystemen geven de machine veel stabiliteit en extra wendbaarheid. Dit systeem zorgt ervoor dat alle vier de wielen op de grond blijven, zelfs bij werkzaamheden op oneffen terrein. Ondertussen blijft de tractie ook intact.

Maximale zichtbaarheid van de onmiddellijke omgeving

Een onbelemmerd zicht van 360 graden is quasi onmogelijk, maar veel fabrikanten komen wel met cabines op de markt die dit sterk benaderen. Een verhoogde rijpositie en veel glas binnen smalle stijlen garanderen verder een breed gezichtsveld.

Ook zijn moderne wielladers voorzien van object- en personendetectiesystemen door middel van camera's en sensoren. Ledlichtarmaturen met automatische dimfuncties vullen ten slotte de optimale zichtbaarheid aan.

Bescherming

Verder zien we ook dat veiligheid veel aandacht krijgt van de fabrikanten. Steeds meer machines worden standaard aangeboden met een veiligheidsdak, getest volgens de vereisten van neutrale instanties.

Milieuprestatie

Om de uitstoot van schadelijke stoffen te beperken, stelt de Europese wetgeving bepaalde eisen aan zowel benzine- als dieselmotoren. In 2019 werden die emissienormen verder verstrengd en sindsdien mogen motoren die niet beantwoorden aan deze norm niet meer verkocht worden.

De fabrikanten zijn uiteraard al langer bezig om hun machines aan te passen (zie verder). Omdat het leeuwendeel van de mobiele bouwmachines aangedreven wordt door dieselmotoren, heeft dit ook een grote impact op het machinepark. De prijs van deze aanpassingen zal uiteraard deels meegerekend worden in de verkoopprijs, al krijgt u in vele gevallen wel een lager brandstofverbruik als wederdienst. In zekere gevallen zullen de wijzigingen ook een impact hebben op de dagelijkse werking van de machines.

De eisen die sinds 2019 gelden, werden in Europa omgedoopt tot de Stage 5-emissienormen en zijn een stuk strenger op het vlak van de uitstoot van roet en fijnstof. Ook motoren onder de 19 kW maken sindsdien deel uit van de norm. 

Methodes om uitstoot te beperken

Om de uitstoot te beperken kunnen fabrikanten een breed palet aan maatregelen inzetten, die al dan niet gecombineerd:

• De recirculatie van uitlaatgassen (EGR) stuurt een deel van de motoruitlaatgassen terug naar de motor om af te koelen en de pieken van verbrandingstemperaturen en druk te verlagen, en bijgevolg de aanmaak van NOx te verminderen;
• Dieselpartikelfilters (DPF) zijn nabehandelingstoestellen van de uitlaat die de uitstoot van voertuigen en machines met dieselbrandstof aanzienlijk verlagen. DPF's gebruiken meestal een poreus keramisch of cordieriet substraat of metalen filter om de stofdeeltjes (PM) fysiek op te vangen en deze uit de uitlaatstroom weg te halen;
• Dieseloxidatiekatalysatoren (DOC) zorgen voor een nabehandeling van de uitlaatgassen door ze naar een fijnmazig honingraatvormige filter te sturen. De fijne metalen coating zorgt voor een katalyserende reactie die op haar beurt de giftige stoffen omzet in minder gevaarlijke componenten;
• Selectieve katalysereductiesystemen (SCR) spuiten een reductiemiddel of dieseluitlaatvloeistof (DEF) – voornamelijk bekend onder de merknaam AdBlue – in de uitlaatstroom waar het een reactie aangaat met een katalysator om de NOx-uitstoot om te zetten naar N₂ (stikstofgas) en zuurstof. De katalysereactie vereist bepaalde temperatuurcriteria om de NOx-vermindering tot stand te brengen. SCR-systemen vereisen van tijd tot tijd navulling van de DEF en het systeem zou ervoor moeten zorgen dat de DEF nooit bevriest. SCR-systemen worden gewoonlijk samen gebruikt met een DOC en/of DPF om de PM-uitstoot te verminderen. Omwille van de nieuwe NOx-normen, zijn sedert 2010 de meeste nieuwere dieselmotoren uitgerust met een dergelijk SCR-systeem;
• Motormanagement is op zichzelf geen methode om de uitstoot te beperken, maar het helpt wel om inzicht te krijgen in de prestaties. Zo kan het systeem als een soort alarmcentrale fungeren en aangeven als een roetfilter niet meer goed werkt. Desnoods zal zelfs het motorvermogen teruggeschroefd worden om de uitstoot te verminderen.

Reductie brandstofverbruik

Ook hier zijn meerdere mogelijkheden:

• Common rail is een methode die de injectie van brandstof optimaliseert. Bij conventionele dieselinjectiesystemen dient de benodigde druk voor elke injector afzonderlijk te worden gecreëerd. Bij een commonrailsysteem is dat niet het geval, want de druk en de inspuiting zijn gescheiden van elkaar. Dit betekent dat er voortdurend brandstof op de vereiste druk beschikbaar is voor inspuiting. De drukopbouw vindt plaats in de hogedrukpomp. De pomp comprimeert de brandstof en voert deze via een hogedrukleiding naar de inlaat van een buis ('rail') die als gemeenschappelijke hogedrukreservoir voor alle injectoren fungeert – vandaar de naam 'common rail'. Van daaruit wordt de brandstof over de afzonderlijke injectoren verdeeld die de brandstof in de verbrandingskamer van de cilinder spuiten. De geavanceerde commonrailtechniek verzekert een nauwkeurige brandstoftoevoer, met een aanzienlijk lager brandstofverbruik tot gevolg;
• Meerdere werkmodi zorgen voor een optimalisatie van het vermogen in functie van de belasting. Dat zorgt voor minder brandstofverbruik omdat de motor op een beter werkpunt belast wordt. De meeste fabrikanten werken met drie standen;
• Een standaard uitschakelautomaat zorgt ervoor dat de machine automatisch uitvalt na een ingestelde tijd, uiteraard bij het stationair draaien. Overmatig brandstofverbruik en verspilde bedrijfstijd worden zo vermeden.
• Elektrische wielladers leveren dezelfde productiviteit als standaard wielladers, maar met minder lawaai, trillingen en zonder uitstoot. Voor wie focust op groene energie en lage uitstoot is dit een uitzonderlijk fijn alternatief. Zo zijn er machines op de markt die een accupakket hebben rond 20 kWh. Het accupakket is standaard in het achterste chassis gemonteerd met het oog op de stabiliteit van de machine. Externe snelladers zijn beschikbaar op de markt voor een kortere oplaadtijd en een nog hogere productiviteit.

Met medewerking van: AVANT Machinery, Bergerat Monnoyeur, BIA Group, Firma Beel, JCB, Nijssen Wielladers, SMT Belgium