Hoge staalheffingen moeten Europese industrie beschermen

Toen de VS eerder dit jaar hoge heffingen invoerden op de import van staal, reageerde 'Brussel' nog als door een wesp gestoken. Nu beoogt de Europese Commissie een soortgelijk plan: zodra de import van staal boven het quotum van 18,3 miljoen ton per jaar uitkomt, moeten daar importheffingen van 50 procent over betaald worden. Dat is twee keer zo streng als nu: er was al een quotum op staalimport, maar dat wordt gehalveerd. De heffingen worden volgens het plan juist verdubbeld.

Reactie op overproductie

Zowel het Europees Parlement als de EU-lidstaten moeten nog instemmen met het voorstel. Vermoedelijk is er uiterlijk tegen juni 2026 duidelijkheid over het voorstel, wanneer de importheffingen en quota die nu van kracht zijn aflopen.

Het voorstel van de Commissie is een reactie op de overproductie van staal. Wereldwijd ligt de huidige hoeveelheid geproduceerd staal per jaar al honderden miljoenen ton boven de vraag, ongeveer vijf keer zoveel als wat Europa nodig heeft, stelt de Commissie. Naar verwachting neemt die productie alleen nog maar verder toe. 

Enorme hoeveelheden staal (met name uit China) komen tegen bodemprijzen in Europa terecht - helemaal sinds landen zoals de VS en Canada importheffingen op staal invoerden en Europa nog aantrekkelijker is geworden als afzetmarkt. Europese staalbedrijven gaan gebukt onder de concurrentie met het goedkope staal. Daar komen de eerdere coronacrisis, energiecrisis en sinds dit jaar ook Amerikaanse importheffingen nog bij, waardoor veel bedrijven in zwaar weer verkeren.

'Herwinnen van onze concurrentiekracht'

Opvallend is dat de Europese Commissie met het voorstel om de importheffingen op staal te verhogen het beleid van de VS wil kopiëren. Daar deed president Trump eerder dit jaar precies hetzelfde, tot ongenoegen van beleidsmakers in Brussel die wezen op het wederzijdse belang van vrijhandel. Door nu als het ware naast Trump te gaan staan in zijn strijd tegen de Chinese overproductie, hoopt de Commissie de Amerikaanse president mogelijk gunstig te zinnen. 

Het voorstel ligt in lijn met het beleid van de Europese Commissie om zelfredzamer en weerbaarder in de wereld te worden. Vooral na het fameuze Draghi-rapport vorig jaar, dat onder meer beschreef hoe de Europese Unie economisch en geopolitiek steeds meer de tweede viool dreigt te gaan spelen, werkt de Commissie aan voorstellen om de positie van de Europese industrie te versterken. "Dit voorstel is de eerste stap op weg naar het herwinnen van onze concurrentiekracht", stelde Eurocommissaris Stéphane Séjourné (Industriële Strategie).

Europese staalbedrijven zoals het Nederlandse Tata Steel reageren enthousiast op het voorstel, maar er zit ook een keerzijde aan het plan. Zo bestaat de kans dat bedrijven die staal verwerken (dus niet produceren) meer moeten betalen voor staal, bijvoorbeeld de eveneens in zwaar weer verkerende auto-industrie.