BESPAAR OP NACHTWERK MET LEDS

Leds leveren een energie-efficiënte bijdrage aan het halen van projectdeadlines

Werken vinden zo goed als altijd plaats onder een deadline. Het komt er dus op aan om tijd optimaal te benutten, wat soms neerkomt op nachtwerk. Heldere werfverlichting maakt het mogelijk om even snel te werken als overdag. Verschillende verlichtingstypes, verschillende voordelen, verschillende prijzen. Hieronder maken we u wegwijs in het aanbod en helpen we u kiezen.

LED WORDT DOMINANT

Fabrikanten trachten hun producten waar mogelijk sneller, krachtiger of efficiënter te maken. Bij de werfverlichting wordt er maximaal ingezet op dat laatste: lichten moeten lang meegaan zonder aan kwaliteit of lichtsterkte in te boeten. Ledlampen zijn hier het antwoord: een led geeft voor 1 Watt al 98,6 lumen (zie kaderstuk), geen wonder dus dat ledverlichting de markt ondertussen heeft overspoeld. Tegenwoordig integreren heel wat fabrikanten leds in hun (werf)verlichting.

TYPES

Op het gebied van werfverlichting dient men een onderscheid te maken tussen verschillende types:

verlichting: led, metaalhalide of halogeen;
mast: manuele mast (via een kabel) of een elektrische of hydraulische mast;
aandrijving: motor of netspanning;
mobiliteit: stationair gebruik of onderstel op wielen.

DE OPBOUW

Een lichtmast bestaat doorgaans uit dezelfde onderdelen:

lamp (led, halogeen of metaalhalide): in behuizing of als ballonverlichting;
mast (handmatig, elektrisch of hydraulisch bediend).
behuizing (met of zonder wielen) uit aluminium of polymeer;
aandrijving: ofwel een motor (voor de aandrijving van de alternator en een hydraulische pomp voor de mast), ofwel een elektrische aansluiting met het net - ofwel een hybride versie;
bijkomende stopcontacten voor elektrische gereedschappen (een boormachine, een slijpschijf, een werfradio …) (optioneel);
stabilisatoren (die uitgeschoven moeten worden vooraleer de mast omhooggebracht wordt);
eventueel zonnepanelen.

Behuizing

Doorgaans heeft de werfverlichting een metalen (gegalvaniseerde en gepoederlakte) behuizing of een chassis uit een polymeer (bv. polyethyleen). De behuizing is doorgaans bestand is tegen externe omstandigheden. Zo zijn heel wat types waterdicht (IP-waarden). Een andere factor is de mate van slagvastheid (IK-waarden), met name de schokbestendigheid. Daarnaast dienen behuizingen koelsleuven (of koelventilatoren) te hebben om de warmte van de aandrijving te kunnen afvoeren.

Aandrijving

De werfverlichting wordt aangedreven door een elektrische stroombron (via het net of met batterijen) of door een dieselmotor, die een alternator aandrijft. Voor de elektrische toestellen zonder motor geldt de wetgeving inzake geluid, emissie en elektrische installaties. Voor modellen met een motor geldt de actuele emissienorm (97/68/EC). Dit is Stage IIIA voor een motor die draait met een constante snelheid van 1.500 t/min.

MOBILITEIT

Werfverlichting moet makkelijk te transporteren zijn en dus vrij compact zijn, zowel mobiele toestellen als stationaire lichtmasten.

Mobiele werfverlichting

Mobiele lichtmasten zijn opgebouwd op een wielenkast en voorzien om getransporteerd te worden met een trekhaak achter een voertuig. De werfverlichting weegt echter meer dan 750 kg en moet dus ingeschreven worden bij de DIV (de Dienst voor Inschrijving van Voertuigen).

Vaste toestellen

Stationaire werfverlichting is zwaar en moet geïnstalleerd worden met een kraan. Die is echter vrij compact en is zo geschikt om vervoerd te worden op een vrachtwagen. In theorie kunnen 8 à 32 stuks op een vrachtwagen van 13 m geplaatst worden, afhankelijk van de grootte van de werfverlichting.

KIEZEN

De geschiktheid van een lichtmast hangt - in functie van de toepassing - af van verschillende parameters.
Enkele andere parameters zijn:

Aansluiting: is er een aansluiting op het net dichtbij?;
Geluidsniveau: ligt de werf in een stadsomgeving of niet?;
Verlichtingsdekking: hoeveel licht is er nodig?;
Hoogte: hoe hoog moet het licht reiken?;
Mobiliteit: hoe wil ik het verplaatsen?;
Prijs: ledverlichting is duurder dan metaalhalide.

Voorts is het duidelijk dat - los van de toepassing of versie - led de populairste keuze is. Daarnaast kiezen velen voor koud witte leds (lichttemperatuur van 4.500 K) omdat dit een maximale zichtbaarheid biedt.

HUREN VERSUS KOPEN

Kopen

Indien de apparatuur voor een langere tijd gebruikt moet worden of indien u de werfverlichting dagelijks moet gebruiken, dan is de investering in de aanschaf al gauw gerechtvaardigd. Zo is de werfverlichting op elk moment beschikbaar. Bovendien is er de ruime keuze, waardoor u doorgaans uitkomt bij die verlichting die het best op uw noden aansluit. Daarnaast is het mogelijk om de verlichting op maat te bestellen, zodat ze zeker voldoet aan uw wensen. Bij het aankopen is het ook goed om te weten dat de herverkoopwaarde interessant blijft. Daartegenover staat dat het gaat om een behoorlijke investering, die niet opbrengt indien ze niet gebruikt wordt. Het is dus zaak goed af te wegen hoeveel nachten per jaar u de werfverlichting effectief gebruikt.

Huren

Bent u op zoek naar lichtmasten voor een eenmalig gebruik of als tijdelijke oplossing, dan klopt u aan bij verhuurfirma's. Het huren zorgt voor een beperkte investering (de huur) en er hoeft enkel betaald te worden wanneer men de lichtapparatuur nodig heeft. Bovendien heeft de verhuurder de apparatuur meestal in voorraad voor direct gebruik; wie dus tegen bv. de volgende dag op zoek moet naar werfverlichting, kan doorgaans rekenen op de verhuurder om die meteen te kunnen huren. De keuze is evenwel minder groot dan bij de aankoop ervan én er zijn ook geen modificaties mogelijk. U dient het anders gezegd te doen met wat de verhuurder in zijn vloot heeft. Dat kan ervoor zorgen dat u een lichtmast moet huren die niet geheel aan uw wensen (en vooral uw noden) voldoet.

Met dank aan Atlas Copco, Locquet Power & Light, Matermaco et Vip Tools

LUMEN, CANDELA, LUX

Door de ledtechnologie kan men zich nog maar weinig baseren op het vermogen van een lamp: een led van 36 W geeft veel meer licht dan een gloeilamp van eenzelfde vermogen. Daarom kijkt men naar de lumen-, lux- of candelawaarden van een lamp, omdat die een concretere indicatie geven van de lichtstroom of de lichtsterkte van een lamp.

Lumen (lm)

Dit is de eenheid voor lichtstroom en geldt als een maat voor de totale hoeveelheid zichtbaar licht die een lichtbron in alle richtingen uitstraalt. Het is de som van al het uitgestraalde licht, ongeacht de richting waarin dat licht straalt.

Candela (cd)

De candela is de eenheid voor lichtsterkte. Die geeft aan hoeveel licht zich bevindt in elk stukje van een lichtbundel (en dus van een lichtbron die in een bepaalde richting licht uitstraalt).

Lux (lx)

1 lux is de verlichtingssterkte, voortgebracht door 1 candela op een oppervlak loodrecht op de lichtstralen, op een afstand van 1 m van de lichtbron. Of met andere woorden, de hoeveelheid licht (lumen) die op een bepaald oppervlak komt (1 lx = 1 lm/m).