Lashelmen bieden steeds meer functionaliteiten

van verseluchtaanvoer tot bluetooth

Lashelmen dienen ter bescherming van de ogen tegen het felle laslicht. Bij automatische varianten past de filter zich vanzelf aan aan de gemeten lichtsterkte, waarmee het gebruiksgemak toeneemt. Extra functionaliteiten, zoals de toevoer van verse lucht in de helm, zorgen ervoor dat de productiviteit van de lasser verder omhoog kan. Dit maakt de helmen weliswaar zwaarder, wat dan weer nefast is voor het draagcomfort. Alle nieuwigheden hebben dus voor- en nadelen.

Belang van een lashelm

Laslicht is schadelijk. Een lashelm dient dan ook vooral ter bescherming van de ogen van de gebruiker. Vooral de uv-straling van de lasboog is daarbij gevaarlijk, omdat die - zelfs bij een korte blootstelling - kan leiden tot permanente schade, verbranding van het netvlies of cataract.

Om dit te vermijden, filtert het vizier dit schadelijk licht weg. Bijkomstig kan een lashelm ook bescherming bieden tegen vonken en hitte voor het gezicht en de nek, in het geval van een laskap.  

Lashelmen zijn persoonlijke beschermingsmiddelen. In Europa moeten die dan ook altijd voorzien zijn van een CE-keurmerk en moeten ze de Richtlijn 89/686/EEG volgen, voor ze op de markt mogen worden gebracht.

HANDMATIG of automatisch

Qua werkingsprincipe kunnen we een onderscheid maken tussen handmatige en automatische lashelmen, die allebei hun voor- en nadelen hebben. 

HANDMATIG

Handmatige, passieve of athermale lashelmen hebben een donker glas met één vaste schaduwtint, waar je niet doorheen kan kijken bij afwezigheid van laslicht. Deze helm moet dan ook handmatig omhoog worden geklapt bij het positioneren van de lastoorts. Wanneer de lasser klaar is om het lasproces aan te vangen, kan hij de lashelm vervolgens dichtklappen met de welbekende knik met het hoofd.

Deze helmen zijn licht en compact, hebben een eenvoudige opbouw en zijn hierdoor een stuk goedkoper dan de automatische varianten. Het vlot gebruik ervan vergt wel wat training. Bij korte lasnaden kan het vele open- en dichtklappen als een lastige en tijdrovende karwei worden ervaren. Bovendien kan deze repetitieve actie een vermoeide nek opleveren.  

Automatisch

Automatische lashelmen kun je gewoon aanhouden; of je nu wel of niet aan het lassen bent. Die bevatten namelijk sensoren, waardoor de schaduwtint automatisch en razendsnel wordt aangepast bij wisselend licht. De sterkte hiervan hangt dan uiteraard af van het licht dat opgevangen wordt.

Dit werkingsprincipe brengt natuurlijk heel wat gebruiksgemak en tijdwinst met zich mee, waardoor de productiviteit kan toenemen. Door de geavanceerde technologieën en materialen zijn deze helmen weliswaar duurder dan de passieve optie. Nog een nadeel is dat deze helmen batterijen gebruiken, die moeten worden opgeladen of vervangen. Ook de sensoren verslijten na verloop van tijd en moeten dan dus worden vervangen.

Keuzecriteria

Lensgrootte

Een eerste belangrijk aandachtspunt bij de aankoop van een lashelm is de grootte van de lens, in functie van de beoogde toepassing en volgens de persoonlijke voorkeur van de lasser. Tegenwoordig zijn er ook helmen met gebogen lasruiten, voor een bredere kijk op het werkstuk. Bij modellen waarbij de neus uit het optische filter is gesneden, komen de ogen dichter bij het glas te staan, waardoor het doorkijkzicht vergroot.

Draagcomfort

Daarnaast bepaalt ook het gewicht voor een groot deel het gebruiksgemak. Grote, zware helmen bieden meer bescherming, maar belasten de schouders bij langdurige werkzaamheden. Hierbij moet dus een afweging worden gemaakt tussen enerzijds veiligheid en anderzijds draagcomfort. Verstelbare hoofdbanden - eventueel op meerdere plaatsen, voor een goede drukverdeling - kunnen evenwel bijdragen aan het comfort.  

Reactietijd 

Bij automatische helmen is de reactietijd de tijd die de lens nodig heeft om van de inactieve naar de actieve schaduw om te schakelen. Hoe sneller dit verloopt, hoe sneller de ogen van de lasser beschermd zijn tegen het felle laslicht. Bij toepassingen met veel korte lasnaden wordt best voor een helm met een zo klein mogelijke reactietijd gekozen. Doorgaans is dit 1/20.000 seconde, wat sneller is dan het menselijke oog kan waarnemen.

Er moet een afweging worden gemaakt tussen bescherming en draagcomfort

Vertragingscontrole

Ook de tijd hoe lang de lens donker moet blijven na afronding van het laswerk ('delay') kan worden aangepast. Een korte vertraging is aangeraden bij exothermisch lassen, omdat dit de gebruiker in staat stelt om snel te werken. Tijdens het lassen met een hoge ampèrehoeveelheid kan een lange, graduele vertraging dan weer handig zijn, omdat het gesmolten metaal dikwijls nog schadelijke stralingen kan hebben tot de lasnaad voldoende is afgekoeld.

Gevoeligheidscontrole

Nog bij automatische lashelmen kan de gevoeligheidscontrole ('sensitivity') worden aangepast. Hiermee kan worden ingesteld bij welke helderheid de lens donkerder moet worden, wat vooral handig is bij toepassing van verschillende lasprocessen met wisselende helderheid. Bij een laag ampère is de lasboog niet zo helder, maar dan kan er dus toch een zekere donkerte worden gekozen, volgens de persoonlijke voorkeur van de lasser in kwestie. 

Aantal sensoren

Voorts is ook het aantal sensoren dat op een automatische lashelm aanwezig is een belangrijke overweging. Over het algemeen bevatten de goedkopere helmen twee sensoren; de duurdere varianten vier. Met meer sensoren kan een groter oppervlak worden gemeten, wat belangrijk kan zijn bij laswerk op moeilijke plekken waar een sensor dan mogelijk geblokkeerd wordt. 

Batterij

Lashelmen die worden aangedreven door een batterij brengen oplaad- of vervangkosten met zich mee. Helmen met een ingebouwd zonnepaneel en een lithiumbatterij die oplaadbaar is via zonne-energie kunnen deze kosten enigszins terugdringen.

Nieuwe functionaliteiten

Verse lucht

Laskappen kunnen worden uitgerust met een luchtsysteem. Hiermee krijgt de lasser verse ademlucht rond zijn gezicht aangevoerd en wordt hij beschermd tegen de schadelijke lasrook bij langdurige werkzaamheden. Ventilatorsystemen met een batterij-unit op de rug zuigen omgevingslucht aan, filteren die en blazen de gezuiverde lucht in de kap. Lithiumbatterijen gaan een hele werkdag mee. Deze systemen brengen uiteraard wel extra gewicht met zich mee. 

Bij systemen op perslucht gaat deze lucht door de ademluchtfilter over in slangen tot aan het regelventiel op de rug, die dan het gevraagde debiet aan schone lucht voorziet in de laskap. De perslucht wordt in dit geval aangevoerd vanuit een centraal systeem waarop de lasser kan aansluiten. Dit vergt natuurlijk een zekere investering, maar hiermee valt het gewicht van de rugunit wel weg en neemt het draagcomfort dus toe. 

Bluetooth

De nieuwste modellen kunnen zelfs worden uitgerust met Bluetooth, om dan via een smartphone de standtijd en belasting van de onderdelen van de lashelm te evalueren. 

Met dank aan: CBL Welding, Metalas en Welda