"Lezen en rekenen vormen de kern van onze kenniseconomie"

Professor Wouter Duyck waarschuwt voor gebrek aan basiscompetenties

Professor Wouter Duyck (UGent) leverde op het Symposium Technisch Onderwijs een kritische analyse van de toekomstbestendigheid van het Vlaamse onderwijs. Zijn boodschap was scherp: “Als we onze jongeren niet beter leren lezen en rekenen, zetten we onze welvaart op het spel.” Vlaanderen loopt wereldwijd achterop en er is dringend nood aan een fundamentele herwaardering van basisvaardigheden.

Onderwijs loopt achter op de economie

Met een treffend voorbeeld haalde Duyck aan hoe snel de arbeidsmarkt verandert. “Ik sprak ooit de CEO van Volvo, die voorstelde om leerlingen en masse dieselmotoren te leren assembleren. Maar – bij wijze van spreken – een dag later kondigde Volvo aan te stoppen met dieselmotoren. De les is simpel: onderwijs moet niet alleen inzetten op wat vandaag nodig is, maar op wat morgen komt.”

Volgens Duyck is het een illusie om te denken dat scholen vandaag kunnen voorspellen welke jobs in 2040 belangrijk zullen zijn.

“De wereld verandert te snel. AI-specialisten, data-analisten, duurzaamheidsexperts – wie had 20 jaar geleden gedacht dat deze beroepen nu de markt zouden domineren?” Daarom pleit hij voor een sterke focus op generieke cognitieve vaardigheden zoals analytisch denken, lezen en rekenen.

“Geen land scoort slechter”

Duyck schetste een somber beeld van de Vlaamse onderwijsprestaties. “Vandaag is er geen enkel land in Europa waar kinderen slechter lezen dan in Vlaanderen,” zei hij. Ook de rekenvaardigheden staan onder druk. “Eén op de drie leerlingen in het beroepsonderwijs haalt de eindtermen niet. En simpele vragen worden vaak verkeerd beantwoord.”

Deze cijfers hebben volgens Duyck verregaande gevolgen. “Een bakker moet zijn voorraadbeheer begrijpen. Een technicus moet de handleiding van nieuwe technologische producten en systemen kunnen lezen. Als dat niet lukt, hollen we onze economische slagkracht uit. Lezen en rekenen zijn geen ouderwetse vaardigheden; ze zijn de kern van onze kenniseconomie.”

Internationaal onderzoek bevestigt deze trend. "In PISA- en PIRLS-metingen zien we dat onze achteruitgang dramatisch is. Waar Vlaamse leerlingen twintig jaar geleden tot de top behoorden, zijn ze nu de rode lantaarn. In andere landen zoals Engeland zien we daarentegen dat investeringen in basisvaardigheden wél lonen. Smartphones en migratie zijn geen excuses: andere landen met dezelfde uitdagingen doen het beter."

"Onderzoek toont aan dat werknemers met betere cognitieve vaardigheden niet alleen productiever zijn, maar ook gelukkiger en succesvoller"

Samen sterk: onderwijs en bedrijfsleven

Naast de kritiek op het huidige onderwijsbeleid, reikte Duyck ook oplossingen aan. Hij riep op tot nauwere samenwerking tussen scholen en bedrijven. “Onderwijs bereidt jongeren voor tot hun achttiende, maar de wereld verandert razendsnel. Bedrijven moeten een actieve rol spelen in het ontwikkelen van vaardigheden die leerlingen voorbereiden op levenslang leren,” stelde hij.

Duyck onderstreepte daarbij dat bedrijven én scholen hun verantwoordelijkheid moeten nemen. “Ambitie tonen, dat is waar het om draait. We moeten niet alleen praktische vaardigheden aanleren, maar ook zorgen dat jongeren sterk genoeg zijn om te leren wat we vandaag nog niet weten.”

Een oproep tot actie

De kern van Duycks boodschap was een duidelijke waarschuwing, maar ook een oproep tot actie. “We staan op een kruispunt. Of we kiezen voor sterke hersenen en bouwen aan een sterke economie, of we blijven ter plaatse trappelen en verliezen onze voorsprong.”

Voor bedrijven, scholen en beleidsmakers is het een wake-upcall. “Samen moeten we onze jongeren de tools geven om de uitdagingen van morgen aan te gaan,” besloot hij.

De volledige presentatie bekijken? Kijk naar de video bovenaan het artikel.