Dreigt België de trein van innovatieve decarbonisatietechnologieën te missen?
Opiniestuk van Wim De Wulf, secretaris-generaal van Energia
Zonder een krachtig industrieel beleid dreigt België de boot te missen in de decarbonisatie van zijn industrie. Wim De Wulf (Energia) pleit voor vertrouwen, technologie-neutraliteit en een stimulerend kader om onze welvaart en concurrentiekracht te behouden.
In een maatschappij die steeds meer polariseert, is samenwerking tussen domeinen die elkaar nodig hebben en aanvullen fundamenteel. Vaak vergeet men dat duurzaamheid een evenwicht vraagt tussen drie even essentiële pijlers: economie, sociaal en ecologie. Ze moeten elkaar versterken. Steeds duidelijker wordt dat een efficiënte en betaalbare energietransitie enkel kan slagen met een solide, innovatieve en competitieve industrie. Een sociaal en ecologisch paradijs kan niet gebouwd worden op een economisch kerkhof.
De signalen vanuit de industrie zijn niet hoopgevend. Grootschalige decarbonisatieprojecten worden on hold gezet of zelfs stopgezet. Eerste minister Bart De Wever verklaarde onlangs dat de industrie de sokkel vormt waarop onze welvaart rust. Europa en ons land hebben met de Green Deal een duidelijke klimaatambitie richting 2050, met tussentijdse doelstellingen tot 2030 die soms incoherent zijn. Daartegenover staat echter geen duidelijk langetermijnbeleid voor de industrie. De Clean Industrial Deal bevat veel intenties, maar weinig acties. Beide moeten hand in hand gaan. Een krachtig industrieel beleid dat uitblijft, zal de energietransitie enkel vertragen en bemoeilijken.
België, als klein land met een open economie omringd door grootmachten zoals Frankrijk en Duitsland, heeft niet de financiële slagkracht om de industriële transitie even sterk te ondersteunen. Het ontwikkelen van de basisinfrastructuur voor duurzame technologieën (zoals de versterking van het elektriciteitsnet, CO2-afvang, biomassa, koolstofarme waterstof en chemische recyclage) met een kleiner deel van de Europese inkomsten (ETS, CBAM) wordt een uitdaging. Het is essentieel om een level playing field te creëren zodat ons land competitief blijft en niet uit de boot valt. Om te investeren is vooral vertrouwen nodig: vertrouwen in een stabiel en stimulerend beleidskader waarin ondernemingen opnieuw willen investeren, met initiële de-risking-hulp (zoals Contracts for Difference).
Er is ook positief nieuws. De VUB toont in haar studie ‘DEEPIN’ aan dat het koolstofvrij maken van onze industrie mogelijk is en dat de belangrijkste technologieën al beschikbaar zijn, zoals CO2-opvang en -opslag (CCS) en het efficiënt gebruik van circulaire materialen. De tijd dringt echter, en politieke keuzes zijn dringend nodig om te investeren in de noodzakelijke infrastructuur, opdat we de trein van decarbonisatietechnologieën niet missen. Keuzes die geïnspireerd worden door technologieneutraliteit.
Onze sector, die ongeveer 50% van het finale energieverbruik in ons land vertegenwoordigt, is strategisch en moet als dusdanig worden erkend. De volledige waardeketen – van raffinaderijen over opslagbedrijven tot distributie van koolstofarme en hernieuwbare brandstoffen voor transport en verwarming, evenals hernieuwbare en gerecycleerde grondstoffen voor de petrochemie – kan bijdragen aan strategische autonomie. De Belgische raffinaderijen kunnen vandaag en morgen een sleutelrol spelen in de productie van energiemoleculen (complementair aan elektronen) en petrochemische grondstoffen via waterstof, bio- en synthetische brandstoffen, co-processing en CCS.
Mijn oproep aan beleidsmakers is dan ook duidelijk: “Geef ons een stimulerend beleidskader en ondersteuning om het transitietraject alle kansen te geven.”
Het bereiken van klimaatneutraliteit in 2050 vereist een gecoördineerde Europese industriële strategie die concurrentiekracht beschermt, investeringen stimuleert, industriële transformatie bevordert en het energiedrieluik van duurzaamheid, betaalbaarheid en bevoorradingszekerheid omarmt. Veel verwachtingen, maar oh zo noodzakelijk voor een solide industrie in de energietransitie.
