Zich niet bijscholen, is achteruitgaan
Al meer dan 35 jaar volgt Marc Decat, opleidingshoofd van de graduaten HVAC-systemen en hernieuwbare energiesystemen bij Hogeschool VIVES, de ontwikkelingen in de HVAC-sector vanop de eerste rij. Zijn boodschap? “Focus niet alleen op nieuwe installaties, maar geef service en doe onderhoud! En blijf jezelf bijscholen, want wie dat niet doet, valt op termijn uit de boot.”
altijd een Been in de praktijk
Het installatiegebeuren speelt al van jongs af een prominente rol in het leven van Marc Decat. Zijn vader richtte in 1963 een installatiebedrijf op, en in 1987, na zijn studies Ingenieur Bouwkunde, nam Marc het roer van het bedrijf over. Hij zag van dichtbij hoe atmosferische ketels op gas en mazout plaatsmaakten voor de condenserende variant, en hoe hernieuwbare technieken hun intrede deden op de markt. Vandaag is Marc samen met zijn echtgenote Martine nog steeds actief, met vestigingen in Brugge en Oostende. “We hebben drie werknemers in dienst. In Oostende baten we ook nog een klein winkeltje uit met onderdelen. Onze corebusiness is het onderhoud en de herstelling van bestaande installaties.”
Campagnes waarbij men beweert dat men alle burgers zal aansluiten op het warmtenet, zijn niet realistisch
Marc Decat laat een deel van de bedrijfsleiding over aan zijn vrouw. “Ik focus mij nu vooral op mijn job bij VIVES. Al doe ik wel nog de boekhouding van de firma en voer ik hier en daar nog een depannage uit. Dat ik nog steeds met een been in de praktijk sta, is volgens mij een zeer grote troef.” Marc begon zijn carrière als docent in 1989, bij Syntra, waar hij buiten zijn activiteiten als zaakvoerder lesgaf aan technici en installateurs. “Toen ik als docent startte, was het soms moeilijk om de oudere garde ervan te overtuigen dat ze hun installatie dienden te berekenen, en dat nattevingerwerk niet de norm kon zijn. Ik was dan ook een grote voorstander van erkenningen, en heb ook actief aan de kar getrokken om die erdoor te krijgen. Ik schreef mee de handboeken voor de erkenning GI en GII en stond mee aan de wieg van de opleiding voor het CERGA-label, destijds de habilitatiecursus.”
Uiteindelijk gaf Marc Decat 32 jaar les aan Syntra. “Technici en installateurs werden door mij opgeleid tot erkend technicus, of konden bij mij hun erkenning opfrissen. Dat zowel voor stookolie als voor gas. Al waren vooral gasinstallaties, meer bepaald ventilatorgasbranders, mijn dada. Ik heb mijn bijnaam Marc Gas dan ook niet gestolen.”
val niet uit de boot
Vandaag gaat die bijnaam nog maar moeilijk op. “Vroeger werd al lachend wel eens gezegd dat ik een fossiel ben, maar ondertussen ben ik ook bijgeschoold in hernieuwbare energietechnieken. Zo heb ik verschillende RESCert-opleidingen gevolgd. Wie op termijn niet uit de boot wil vallen, kan niet anders dan zich constant om te vormen.”
De opleidingsmogelijkheden tot installateur en aanverwante technieken zijn in België uitgebreid. Voor wie zich tot installateur wil opleiden zijn er de dagopleidingen tot installateur (via secundaire onderwijs of via de VDAB/Forem) en de bachelor- en graduaatsopleidingen (via het hogescholennetwerk). Installateurs die zich willen bijscholen kunnen hun erkenningen behalen via avondopleiding of een navorming volgen (bv. via het hogescholennetwerk) of ten rade gaan bij hun fabrikant welke trainingsmogelijkheden die aanbiedt.
“Bij VIVES hebben we een groot aanbod aan navormingen. Ikzelf zie een mooie toekomst voor verwarmingsinstallateurs die zich bijscholen tot erkend koeltechnicus. Zij hebben als verwarmingsexpert al inzicht in het hydraulische en in het hernieuwbare van een installatie, en wie dan nog het koelgedeelte onder de knie heeft, is 100% klaar om alle types warmtepompen te installeren.”
Men spreekt in de pers over een verbod op stookolie, maar er is helemaal geen verbod op stookolie
laat ons techniek omarmen
In 2020 ging Marc Decat bij VIVES aan de slag als docent gastechnieken. Ondertussen is hij opleidingshoofd, waardoor het ook zijn taak is om voor de studenten een up-to-date lessenpakket aan te bieden en hen klaar te stomen voor de arbeidsmarkt. “Met VIVES trachten we heel kort op de bal te spelen”, aldus Marc Decat. “We passen ons lessenpakket continu aan, zodat het afgestemd blijft op de allerlaatste technologische nieuwigheden.” Die flexibiliteit is iets wat Marc op andere onderwijsniveaus mist. “In het klassieke secundaire onderwijs zit men vaak vast aan leerprogramma’s. Veranderingen op de werkvloer sijpelen daar maar traag door naar de schoolbanken.”
Ook het rekruteren van nieuwe studenten behoort tot zijn takenpakket. “De instroom van nieuwe studenten naar de installatiebranche blijft beperkt. Met het STEM-actieplan proberen we dat te keren. We moeten alleszins meer inzetten op meisjes, zij kunnen perfect wat wij aanbieden in onze opleidingen. Daarnaast moeten we ook de ouders sensibiliseren, want zij passen nog te vaak het watervaleffect toe bij hun kinderen. Probeer maar ASO en als het niet lukt dan kun je nog steeds een techniek leren. De arbeidsvreugde die techniek bij je naar boven kan brengen, wordt niet voldoende gepromoot, integendeel.”
wat brengt de toekomst?
“Niemand heeft een sluitend antwoord op hoe we onze huizen zullen verwarmen binnen tien jaar”, aldus Marc Decat. “Een ding is zeker, laat je niet gek maken door de reclame van fabrikanten die nu volop warmtepompen promoten. Voor bijna energieneutrale gebouwen, nieuwbouw dus, is een warmtepomp zeker een goede optie. Maar voor bestaande woningen, die indertijd veel te groot zijn gebouwd en die veel vermogen nodig hebben, is een warmtepomp meestal geen goede optie. Voor deze woningen denk ik dat waterstof de oplossing is. Ik geloof dat er op een dag waterstof of een mengsel van gas en waterstof uit mijn gaskraan zal komen. Ook met VIVES zetten we sterk in op waterstof. We voeren momenteel onderzoek uit naar de inzet van waterstof voor verwarming.”
"Ook naar warmtenetten en smart grids zijn er bij VIVES verschillende onderzoeksprojecten lopende. Ik geloof zeker ook in het nut van warmtenetten. Zo is het VIVES-gebouw in Oostende aangesloten op het warmtenet van de stad. Let wel, campagnes waarbij men beweert dat men alle burgers zal aansluiten op het warmtenet, zijn niet realistisch. Een ketel van 20 kW aansluiten? Dat zie ik niet meteen gebeuren. Maar een appartementsblok of industriegebouw aansluiten op een warmtenet is wel de moeite waard.”
Laat je niet gek maken door de reclame van fabrikanten die nu volop warmtepompen promoten
Volgens Marc Decat zijn bestaande stookolie- en gasinstallaties nog niet afgeschreven. “Men spreekt in de pers over een verbod op stookolie, maar er is helemaal geen verbod op stookolie. In nieuwbouwwoningen of ingrijpende energetische renovaties mag er geen nieuwe stookolieketel worden geplaatst, en ook in bestaande woningen waar een aansluiting op het aardgasnet mogelijk is, mag het niet, maar in sommige gevallen kan het nog steeds. En vergeet ook niet dat de markt voor service en onderhoud van stookolieketels blijft bestaan.”
doe onderhoud en geef service
“Ik zie dat steeds meer installateurs echter de handen afhouden van service en onderhoud. Ze installeren enkel nieuwe toestellen en laten het onderhoud aan de fabrikant over. Vooral de elektronica schrikt veel installateurs af. Nochtans is de logica in de toestellen er nog steeds als je voorbij de elektronica kijkt. Volgens mij is het toekomstgericht een goede beslissing om ook onderhoud aan te bieden, want wat bijvoorbeeld als de nieuwbouwmarkt in elkaar stuikt?”
“Natuurlijk kan je moeilijk service aanbieden voor alle merken. Specialiseer je daarom in enkele merken. Soms krijg ik de vraag van studenten, wat is nu de beste ketel? Wel, de beste ketel is die van het merk waar je makkelijk aan wisselstukken geraakt en een goede service van krijgt.” En die ook de beste monitormogelijkheden aanbiedt? “Heating as a service wint aan belang. Mensen zijn heel veel comfort gewoon, dus o wee als er geen warm water is. Als installateur kun je hierop inspelen door hen een servicecontract met monitoring aan te bieden. Een ideale manier om je aanbod uit te breiden.”
