"tevreden over de Coronaperiode, maar voelen toch materiaalcrisis"
Corona bleek op veel vlakken een zegen voor L&M works
Om als coördinatiebureau een plek te bezetten tussen het geweld van algemene aannemers, is niet iedereen gegeven. Toch slaagde het Aalsterse L&M Works er in een decennium in om een gevestigde waarde te worden in de streek. Waar aanvankelijk vooral gewerkt werd voor de eigen inner circle, is de klantenportefeuille door de jaren heen sterk gegroeid. In die mate zelfs dat zaakvoerder Jon De Ryck intensief op zoek is naar een tweede projectleider en een ploeg arbeiders.
“L&M Works werd ongeveer tien jaar terug opgericht door mijn toenmalige vennoot Michael en mezelf. De naam verwijst naar de initialen van zijn twee kindjes”, aldus zaakvoerder Jon De Ryck. “Aanvankelijk werd L&M opgericht om de renovatietak van een ander bouwbedrijf te zijn. Vijf jaar geleden hebben we onze samenwerking stopgezet en nam ik de zaak volledig over."
De laatste vijf jaar betekenden een stelselmatige groei, zowel qua omzet als qua personeel: "Het allergrootste deel van onze omzet realiseren we door het uitvoeren van renovatiewerken. Nieuwbouw is niet onze specialiteit. De prijszetting bij nieuwbouw is ook totaal anders dan bij renovaties."
"In de toekomst willen we naar Klasse 5 evolueren"
De sterkte van L&M? Hun wendbaarheid: "We kunnen heel snel op nieuwe situaties inspelen en proberen steevast creatief om te springen met problemen. Projecten voeren we volledig van a tot z uit. We beschikken over een hele reeks vaste onderaannemers in alle specialiteiten die al jarenlang voor ons werken. In die vijf jaar tijd hebben we echt een team rond ons verzameld waarop we steeds een beroep kunnen doen. Er is heel weinig verloop mede omdat we hen werkzekerheid bieden, gekoppeld aan een tijdige en correcte betaling.”
Risicospreiding
Elke bedrijfsleider moet op een gegeven moment de risico’s van zijn bedrijf in kaart brengen. Dat was bij L&M Works niet anders. Een drietal jaar geleden merkte Jon De Ryck al dat de prijzen aan het stijgen waren: "Toen al hebben we beslist om aan risicospreiding te gaan doen. Een van die risico’s was dat ik er alleen voorstond, samen met een assistente. Mocht er met mij iets gebeuren, dan viel alles stil. Een ander risico was dat we te afhankelijk waren van de private markt en enkele architecten. Daarom hebben we onze blik ook gericht op openbare aanbestedingen. Vanuit een vorig leven had ik daar al enige ervaring mee."
"Op het vlak van aanbestedingen is er wel wat werk aan de winkel voor ons. We zijn immers ‘maar’ een coördinatiebureau waardoor we slechts over Klasse 1 beschikken," gaat Jon De Ryck verder, "Ook al dragen we als bureau wel de volledige eindverantwoordelijkheid. Onze klanten krijgen enkel van ons facturen. Wij zijn en blijven hun enige aanspreekpunt."
Het gevolg van die Klasse 1-erkenning is dan ook dat L&M beperkt blijft in hun mogelijkheden om aan openbare aanbestedingen deel te nemen. "Afgaande op onze omzet en onze referenties zouden we naar Klasse 5 moeten kunnen evolueren. Dat zijn dan ook onze concrete toekomstplannen voor de komende vijf jaar. Daarvoor hebben we onder andere een tiental arbeiders in loondienst nodig. Intussen proberen we een en ander op te lossen door met partnerships te werken. Die draaien relatief tot zeer goed, maar uiteraard verwachten je partners een compensatie. En gelet op de flinterdunne marges in de huidige conjunctuur kunnen we beter die kosten vermijden.”
Exponentiële omzetstijging
Momenteel wordt de helft van de (vier miljoen euro) omzet van L&M Works uitgemaakt door openbare aanbestedingen en de andere helft door particuliere opdrachten. “Normaliter stijgen we jaarlijks zo’n 20 tot 25% in omzet. Dit jaar is evenwel uitzonderlijk en zijn we gestegen van 2,5 miljoen naar 4 miljoen euro. Dat is te wijten aan een aantal uitzonderlijke omstandigheden. Zo wisten we dankzij onze reputatie een aantal projecten binnen te halen die qua grootteorde konden tellen.”
Krappe arbeidsmarkt
Op dit moment stelt L&M Works drie personen tewerk. “Elke verzorgt de administratie en daarnaast zijn Kevin en ik verantwoordelijk voor de projecten”, aldus Jon De Ryck. “Uiteraard sta ik zelf ook in voor de marketing en het management. Daarnaast hebben we geen personeel in dienst. Of liever: nog geen personeel. Want dat is wel de bedoeling, gelet op onze ambitie om voor een Klasse 5-erkenning te gaan."
"Als we erin slagen om zo’n ploeg samen te stellen, zal die wel in eerste instantie worden ingezet voor kleinere projecten waar we heel kort op de bal moeten spelen”
Die zoektocht is echter verre van eenvoudig. "Ik denk dat we tot nog toe alles al hebben geprobeerd, gaande van freelancers over vaste medewerkers tot stagiairs", gaat Jon De Ryck verder. "Momenteel is er maar één iemand binnen L&M Works in staat om een team aan te sturen en dat ben ikzelf. Daarom zijn we dringend op zoek naar een tweede projectleider. Op die manier moet ik meer ruimte en tijd krijgen om onze groei te gaan bestendigen. Want op dit moment zitten we vast en worden we gefnuikt in onze groei omdat we onvoldoende gekwalificeerd personeel vinden. Er is dus nog wel wat hr-werk aan de winkel. Als we erin slagen om onze eigen arbeiders in dienst te nemen, zullen we ook minder afhankelijk worden van onze onderaannemers en kunnen we voor alle projecten de regie en timing in eigen handen houden. Als we erin slagen om zo’n ploeg samen te stellen, zal die wel in eerste instantie worden ingezet voor kleinere projecten waar we heel kort op de bal moeten spelen.”
Mond-tot-mondreclame
L&M Works is actief over het volledige Vlaamse land. “Ook al luidt het gekende gezegde ‘Werk nooit voor je vrienden’, zijn we toch zo begonnen vijf jaar geleden”, lacht Jon De Ryck. “Deels uit noodzaak. We startten vooral projecten voor vrienden van ons uit het Aalsterse. Tot op de dag van vandaag kunnen we 80 tot 90 procent van onze opdrachten op die initiële relaties terugvoeren. Dat betekent dat enerzijds de mond-tot-mondreclame goed werk heeft geleverd, maar anderzijds ook dat de kwaliteit van ons werk van die aard was dat mensen er graag over vertelden en hun ervaringen doorgaven. Vandaag merken we wel dat er steeds vaker compleet nieuwe instroom komt. We leren constant nieuwe architecten kennen en het netwerk breidt steeds verder uit.”
Materiaalprijzen
Als Jon De Ryck drie jaar geleden al opmerkte dat de prijzen aan het stijgen waren, dan swingen die nu wel helemaal de pan uit, al dan niet als gevolg van een kunstmatig gecreëerde schaarste. “Het klopt inderdaad dat de prijzen drie jaar terug al sterk aan het stijgen waren. Toen werd een en ander nog opgevangen door historisch lage rentevoeten. Maar momenteel zijn ook die aan een opmars bezig. Specifiek voor private klanten kan dat een probleem worden. We kunnen wel tal van herzieningsformules toepassen, maar in the end moet een klant nog altijd de centen hebben om ze te kunnen spenderen aan zijn woning of project. Heeft hij die niet, dan stopt het."
"Op dit moment resulteert de materialencrisis bij ons in zeer voorwaardelijke offertes die we heel gedetailleerd uitschrijven. We werken met dagprijzen. Ik ben ervan overtuigd dat er heel wat cowboys actief zijn die munt uit deze crisis proberen te slaan. Iedere crisis heeft immers zijn opportuniteiten. Maar op de duur zal zich dat tegen hen keren en zullen ze uit de boot vallen. Dat willen we met L&M Works helemaal niet. Daarom werken we met onze klanten op een heel specifieke manier. Wanneer we een offerte maken, vragen we de particuliere prijzen op bij onze leveranciers. Die communiceren we open en bloot met onze klanten. Op het moment van de levering vragen we dezelfde offerte op bij onze leveranciers. En ook daarover communiceren we heel transparant met onze klanten. Op die manier merken ze dat eventuele prijsstijgingen niet aan ons liggen, maar louter aan de leverancier van de materialen. Klanten mogen zelfs niet de indruk krijgen dat wij van de situatie zouden profiteren. Transparantie is in alles de oplossing. Daarom werken wij ook nooit in regie. In mijn ogen is dat louter een blanco cheque die je aan je klanten vraagt. En daar voelt niemand zich comfortabel bij. Wij willen elke vorm van discussie vermijden want bij discussies is er altijd één partij die zich benadeeld voelt.”
Corona
De coronacrisis heeft L&M Works dan weer geen windeieren gelegd. “Wij hebben geen dag stilgelegen tijdens de crisis”, weet Jon De Ryck. “Op een aantal vlakken was corona een regelrechte zegen. Om maar te beginnen met het transport dat veel vlotter verliep dan op drukke filedagen. Het was perfect mogelijk om overdag bij potentiële klanten langs te gaan, want iedereen werkte toch thuis. En dat is deels waar gebleven tot op de dag van vandaag. Ons aantal avondafspraken is gevoelig verminderd ten opzichte van voor de coronacrisis. Klanten zijn veel flexibeler geworden, omdat het door het vele telewerk nu ook eenmaal mogelijk geworden is.
Daarenboven kon niemand op reis en werd dat reisbudget gespendeerd aan een verbouwing of modernisering van de bestaande woning. Aan de andere kant van de medaille werden ook wij geconfronteerd met uitvallende medewerkers en onderaannemers, maar al bij al was dat niks dat we niet konden opvangen. 2020 en 2021 waren dus voor ons regelrechte topjaren.”
Fier-Bouwen Award
Onlangs won L&M Works de Fier-Bouwen Award, een initiatief van de Confederatie Bouw. Doel van die wedstrijd is om de algemene aannemer in een goed daglicht te stellen. In de media verschijnen immers heel wat verhalen over malafide aannemers. Met het initiatief wil de Confederatie Bouw een tegenwicht bieden.
"Wij hebben dan ook gekozen voor een project waar we heel fier op zijn. In een woonwijk hebben we immers extra cachet gegeven aan een woning door de aankleding van het extra volume met een rustieke gevelafwerking. Onze opdrachtgevers hadden een vakantiewoning in de stad waar ze leefden en zijn nu naar daar verhuisd. Binnen hebben we gekozen voor een minimalistische afwerking die ook de nodige warmte geeft aan de woning. In feite kan je op van alles en nog wat fier zijn in een bouwproject. Ikzelf ben vooral fier op de langetermijnrelatie die we met onze klanten opbouwen. Ook bij de eigenaars van deze woning ga ik af en toe nog langs."
