MENS EN TECHNOLOGIE HAND IN HAND DE TOEKOMST TEGEMOET
Voorstelling visierapport 2017 van de Vlaamse Confederatie Bouw
Vlaamse installateurs en bouwbedienden zijn nog relatief jong, maar toch vergrijst de bouwarbeidersbevolking erg snel. Binnen de tien jaar zullen 21.000 bouwarbeiders plaatsmaken voor de nieuwe generaties. Tot spijt van de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) kan de instroom uit het secundair en hoger onderwijs die massale uittocht niet aan, ondanks de recente investeringen in STEM en duaal leren. De grote vraag naar leidinggevenden in de bouwsector, als gevolg van de technologische vooruitgang, vereist actie. Jef Lembrechts en Marc Dillen van de VCB en minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport Philippe Muyters gaven hun visie op de sector.
ZULLEN ROBOTS ONS VERVANGEN?
“Het stijgende gebruik van technologie in elke sector, zeker in de bouw, brengt heel wat gevolgen mee", zo startte Jef Lembrechts, voorzitter van de VCB, het visierapport. “De technologie staat vandaag al verder dan velen denken, maar die conclusie hoeft niet negatief te zijn", benadrukt Lembrechts. Voor arbeiders zal technologische joboptimalisatie namelijk het leven vergemakkelijken en ook bedienden krijgen dankzij de technologie technieken aangereikt om hun job beter uit te oefenen. Zowel arbeiders als bedienden moeten in ruil wel bereid zijn te aanvaarden dat hun job de komende jaren een andere invulling kan krijgen. Om de technologie te kunnen volgen, moet de hele sector dan ook bijbenen en investeren. Maar hoewel de jobinhoud verandert en bepaalde jobs geautomatiseerd worden, nemen robots of cobots (meewerkende robots) niet alles over: mens en robot komen naast elkaar te staan in de bouwsector.
MINDER INSTROOM UIT HET ONDERWIJS
Momenteel heeft de bouwsector nood aan hooggeschoolde bouwtechnici, zoals project- en werfleiders, calculators en specialisten in installatietechnieken. Er studeren echter niet genoeg mensen af om die vacatures te vullen.
Secundair onderwijs: 'stem' niet populair
“De recente hervormingen van het secundair onderwijs omvatten de uitbouw van de studierichting STEM: Science, Technology, Engineering, Mathematics. Meer dan ooit zijn deze wetenschappelijke domeinen vereiste kennisvelden voor werknemers in de bouw", aldus Marc Dillen, directeur van de Vlaamse Confederatie Bouw. Het studiedomein STEM is vandaag echter nog onvoldoende bekend bij potentiële, toekomstige leerlingen. En de tso-bouwrichtingen doen het evenmin goed. De ruwbouwrichtingen kenden van '12 tot '16 maar liefst 17% minder studenten en de richting 'bouwtechnieken' ging er met 34% op achteruit. In het bso ging dat aantal tot -30%. Volgens het VCB was dat doordat de opleidingen niet polyvalent genoeg zijn. Enkel 'koeling en warmte' (+5%) en 'hout' behielden de afgelopen jaren een stabiele positie. Maar die afgestudeerden alleen zullen lang niet volstaan om binnen de tien jaar de vergrijzing van 21.000 bouwwerkkrachten op te vangen. Ook bij duaal leren (de helft van de tijd in het werkveld staan en de andere tijd op de schoolbanken zitten) worden in het visierapport vraagtekens geplaatst. Dit schooljaar zullen er in de bouwrichtingen slechts veertig studenten op die manier hun diploma halen.
Hoger onderwijs: vraag naar ingenieurs
Van alle openstaande ingenieursvacatures is er een op de drie gelinkt aan de bouwsector. Maar naast ingenieurs is er ook nood aan meer architecten, aannemers etc. en zullen er ook diverse, nieuwe beroepen ontstaan die hoogopgeleide werkkrachten vereisen, zoals BIM-modelleurs of robotoperatoren. Ook de studenten hoger onderwijs kunnen dus de vele (toekomstige) openstaande vacatures niet invullen, want de forse stijging van het aantal studenten 'Professionele bachelor bouw' resulteert niet in meer masterstudenten bouw. Van '08 tot '16 daalde het aantal masterstudenten Burgerlijk Ingenieur Bouwkunde met 54%.
VLAAMSE INNOVATIESTEUN
Onderwijs is echter niet alles. Ook de bouweisen van de overheid spelen een belangrijke rol om de sector stabiel te houden. Zo is het voor (kleine) installateurs bijvoorbeeld niet evident steeds mee te kunnen met de veranderde wetten. Daarnaast zijn de innovatiesubsidies van belang. Marc Dillen vermeldde dat slechts 1,5% van de Vlaamse innovatiesteun naar de bouwsector gaat, terwijl de bouw 6-14% economisch gewicht vertegenwoordigt. Minister Philippe Muyters antwoordde daarop dat hij absoluut innovatieprojecten wil ondersteunen om de risico's die genomen worden tijdens zo'n project, te dekken. De bouwsector moet volgens Muyters echter meer concrete projecten indienen, die gesubsidieerd kunnen worden.
Bekroning jonge aannemers
Tot slot werden Yves Aertssen (Aertssen), Dave Coenen (Electro Corbeels), Tim D'Eer (D'Eer nv), Jan Folens (BAM Contractors) en Joachim Govaert (GRT Ondernemingen) met een prijs van Mie Bogaerts gehuldigd voor hun inzet en innovatievisies op de toekomst.
