PERSOONLIJKE HYGIENE EN TOEGANGSCONTROLE GAAN HAND IN HAND

Hygiënesluizen garanderen voedselveilige toegang tot productiehal

Om het risico op contaminaties de kop in te drukken, moeten alle medewerkers en bezoekers verplichte maatregelen treffen voor zij de productiehal betreden, zoals beschreven staat in de HACCP-analyse. Het wassen van de handen is een absoluut minimum; dikwijls hoort er ook nog een desinfectie van het schoeisel bij. De werkgever moet evenwel niet alleen investeren in de praktische voorzieningen voor persoonlijke hygiëne, die inrichtingen moeten ook effectief gebruikt worden. Daarom worden deze toestellen zo ontworpen dat het gebruik ervan - en dus ook de beoogde hygiënestandaard - gegarandeerd is. Ook bij grote bedrijven.

 

WETTELIJKE VERPLICHTINGEN EN MEER

De wettelijke verplichtingen op voedselveiligheidsvlak zijn vastgelegd in de HACCP-risico-analyse. Die verschillen logischerwijs van bedrijf tot bedrijf, afhankelijk van onder meer de activiteiten en het aantal medewerkers. Wanneer een voedingsbedrijf voor zijn afnemers een bepaalde certificering wil behalen, gaat men op eigen initiatief dikwijls nog een stuk verder in de maatregelen. Naast de technische projectmanagers zitten daarom ook dikwijls kwaliteitsverantwoordelijken rond de tafel om over de investering in hygiëne-inrichtingen te beslissen, om daarbij ook hun visie te verdedigen en hun ervaringen te delen.

Met een high-end, luxueuze inrichting kun je overigens niet alleen scoren bij auditeurs, maar kun je ook een goeie indruk maken als je dikwijls bezoekers over de productievloer krijgt. Dit draagt dus bij aan het bedrijfsimago.

 

HYGIENESLUIZEN

Van en naar de productiehal is er bij elk voedingsverwerkend bedrijf een hygiënesas ingericht. Om een vlotte doorstroming van het personeel te bekomen, gaat het meestal om een sluis met een logische, vaste opeenvolging van handelingen. De verschillende elementen zijn daarbij zo opgevat dat je er als medewerker niet aan kan ontsnappen. In grote lijnen gaat persoonlijke hygiëne over het reinigen en desinfecteren van de handen en het schoeisel. In of bij diezelfde sas zijn er dikwijls ook verdeelmechanismen voor haarnetjes of persoonlijke beschermmiddelen, kasten voor werkkledij of droogrekken voor laarzen voorzien. Die vallen echter buiten de scope van dit artikel.

Handen

Het wassen, drogen en desinfecteren van de handen gebeurt na de passage van een tourniquet die slechts in één looprichting de toegang tot de verdere hygiënesluis verleent. Bij plaatsgebrek kan men zo'n tourniquet evenwel in beide richtingen doen draaien. In dit geval detecteert een sensor langs welke kant de medewerker nadert.

Op de tourniquet kan ook een identificatiesysteem bevestigd zijn voor de beveiliging van de productieplant en/of de tijdsregistratie van de medewerkers.

De tourniquet wordt ontgrendeld door beide handen gelijktijdig in een cilinder te stoppen. Deze controle gebeurt met bewegingssensoren, waarna er automatisch van bovenaf zeep op beide handen gespoten wordt.

Aan een wasbak kan de medewerker de zeep vervolgens afwassen onder een kraan, om daarna zijn handen te drogen aan papier of een blazer. Die laatste optie kost minder geld en vervangtijd op lange termijn. Om diezelfde reden, en uiteraard ook voor de hygiëne en het gebruiksgemak, zijn de kranen en drogers tegenwoordig vrijwel altijd 'handsfree' te bedienen. Het bedrijf kan daarbij immers zelf instellen hoeveel zeep, water of lucht er wordt vrijgegeven.

Na het wassen loopt de medewerker verder tot aan de desinfectiecilinder, waar een vluchtig, alcoholisch ontsmettingsmiddel op de handen wordt gespoten. Dit gebeurt deze keer zowel van bovenaf als langs onderen. Dit geldt opnieuw als een ontgrendeling van een tweede tourniquet, die hem uiteindelijk de toegang tot de productieruimte verleent.

Schoeisel

Vooral in natte omgevingen moet er bijkomstig ook een reiniging of desinfectie van het schoeisel plaatsvinden. Dit gebeurt door over een dubbele rij borstels te wandelen die naar elkaar toe draaien en waarop water en desinfectiemiddel gespoten worden. In combinatie met de rotatiesnelheid maakt dit het vuil los van de schoenen, zonder dat dit aan de nylon borstelharen blijft hangen. In droge omgevingen gebeurt dit met droge borstels. Sensoren kunnen opnieuw detecteren of beide borstels wel (voldoende lang) gebruikt worden, en dit kan opnieuw als absolute voorwaarde worden ingesteld voor de verdere toegang. Afhankelijk van de activiteiten en de overeenkomstige hygiëne-eisen kunnen alleen de schoenzolen of ook de -randen gedesinfecteerd worden. Of ook de schachten, in het geval van laarzen.

 

GEBRUIK EN ONDERHOUD

Uit het voorgaande is al duidelijk dat er heel wat intelligentie in de inrichtingen kan worden vervat, door de PLC's dusdanig te programmeren voor de ingebruikname. Het gebruik zelf is heel makkelijk, doordat de werking van de verschillende elementen voor zich spreekt. Ook dit draagt bij aan de feitelijke hygiëne voor alle medewerkers, ook anderstaligen. Bewegingssensoren dienen voor het gebruiksgemak en kunnen leiden tot een kostenbesparing door de dosages of tijden scherp in te stellen. Er kunnen ook licht- of geluidsalarmen worden ingebouwd als waarschuwing wanneer de zeep bijna op is, als dat zo gedetecteerd wordt door een leegmelder. Om een hygiënegarantie voor alle medewerkers te bekomen, kan er bij de toegangscontrole worden ingesteld dat er geen doorgang mag zijn wanneer er geen zeep gedoseerd is. Het vervangen van de jerrycans gebeurt met een sleutel die de bevoegde persoon toegang verleent tot het luik onder de handcilinders. Ook de borstels, roosters en goten van de schoeiselreiniging moeten regelmatig worden gekuist om een afdoend resultaat te behouden. Dit kan makkelijk via het kliksysteem.

 

HYGIENISCH ONTWERP

Net als de eigenlijke productie-installaties hebben deze inrichtingen een hygiënische uitvoering met gestraalde rvs-materialen, schuine kanten en glad afgewerkte lasnaden. Door de fijne oppervlakteruwheid zijn ze makkelijk te reinigen en blijven hier geen stofdeeltjes of vuilresten op liggen.

 

KEUZEFACTOREN

Belangrijke factoren om rekening mee te houden bij de investering in een nieuwe inrichting of een uitbreiding, zijn vooreerst de activiteiten, de passage op piekmomenten en de bijhorende HACCP-maatregelen. Voor de capaciteit is het aan te raden om ook rekening te houden met de verwachte groei van het bedrijf, en dus ook het personeelsbestand. Voorts is natuurlijk ook het budget een belangrijke factor in de overweging tussen een basis- en een luxe-uitvoering. Bij het uittekenen van een hygiënesluis zullen de gespecialiseerde partijen ook altijd de bouwplannen opvragen, om zo de optimale bewegingsroute te bepalen en de beschikbare ruimte te kennen. Er worden dikwijls standaardelementen en -hekwerken geleverd, maar desgewenst kan er ook volledig op maat worden gewerkt.