Nieuwe Amerikaanse importheffingen raken Belgische maakindustrie in het hart
Europese metaalsector tussen reactie en concessie
De recente tariefmaatregelen van de Verenigde Staten onder president Donald Trump hebben het geopolitieke spanningsveld tussen de VS en de Europese Unie verder doen escaleren. De Belgische metaalverwerkende industrie staat hierdoor voor aanzienlijke uitdagingen, met directe gevolgen voor export, grondstofprijzen en toeleveringsketens.
Gerichte tarieven op auto's, staal en onderdelen
Op 5 april 2025 trad een nieuwe reeks Amerikaanse importheffingen in werking, waaronder een gerichte 25% importheffing op buitenlandse auto's en onderdelen. Deze maatregelen, gepresenteerd als bescherming van de binnenlandse industrie, hebben brede implicaties voor Europese maakbedrijven. In combinatie met eerdere tarieven op staal en aluminium raken deze maatregelen de kern van de industriële export vanuit Europa naar de VS.
Volgens analisten van GlobalData zullen deze importheffingen de inflatie in de VS aanwakkeren en de reële consumptie drukken. Toch boeken enkele Amerikaanse sectoren, zoals de staalindustrie, tijdelijk winst door verhoogde binnenlandse vraag. Zo steeg de prijs van hot-rolled coil staal in de VS sinds januari met meer dan 30%. De Europese maakindustrie, die sterk afhankelijk is van stabiele toegang tot Amerikaanse markten, ervaart daarentegen verhoogde onzekerheid.
"Zonder robuuste Europese bescherming dreigt structureel marktaandeelverlies voor de Belgische staalindustrie in een markt die steeds meer wordt gedomineerd door geopolitieke reflexen."
Europa reageert afwachtend
De Europese Commissie kondigde aanvankelijk tegenmaatregelen aan ten belope van €26 miljard. Tijdens een top in Luxemburg werd dit standpunt echter herzien: Eurocommissaris Maroš Šefčovič bevestigde dat de EU de aangekondigde importheffingen op Amerikaans staal en aluminium afzwakt. Hiermee toont Europa zich opvallend terughoudend in zijn respons op de Amerikaanse handelsdruk.
Voor Belgische bedrijven, met een substantiële export naar de VS, betekent dit dat de Europese bescherming richting industrieën in de praktijk relatief zwak blijft. De tactiek van Europa lijkt te mikken op diplomatieke dooi, maar roept bij vele maakbedrijven vragen op over de strategische ruggensteun vanuit Brussel.
Structurele kwetsbaarheid: overcapaciteit en beleidsvertraging
Die terughoudendheid staat in schril contrast met de structurele problemen waarmee de Europese staalindustrie kampt. Recente cijfers van de OESO tonen aan dat de wereldwijde overcapaciteit in de staalproductie in snel tempo toeneemt — van 602 miljoen ton in 2024 naar naar verwachting 721 miljoen ton in 2027. Dat is meer dan vijf keer de totale productiecapaciteit van de EU.
Volgens brancheorganisatie EUROFER vormt deze overcapaciteit een directe bedreiging voor Europese producenten, zeker nu de Amerikaanse markt steeds moeilijker toegankelijk wordt. EUROFER pleit voor een robuust post-safeguard regime van de Europese Commissie, met onder meer structurele beschermingsmaatregelen, een herzien importplafond en het versneld uitrollen van het European Steel and Metals Action Plan.
Een safeguard measure is een tijdelijke beschermingsmaatregel die een land of handelsblok (zoals de EU) mag nemen wanneer een plotselinge stijging van de invoer ernstige schade dreigt toe te brengen aan een binnenlandse industrie. De Europese Unie voerde in juli 2018 safeguard-maatregelen in op staal, als reactie op de Amerikaanse invoerheffingen onder Trump (de zgn. Section 232 tariffs). Die leidden tot handelsverschuivingen: staal dat oorspronkelijk bestemd was voor de VS werd plots naar de EU omgeleid, wat de interne markt overspoelde. Nu het einde van de safeguard in zicht komt, waarschuwt EUROFER (en andere industriële actoren) voor een vacuüm in het beleid. Ze vrezen een nieuwe importgolf zodra de quota en heffingen vervallen, vooral uit landen met structurele overcapaciteit (zoals China, Rusland, India of Turkije).
Voor Belgische maakbedrijven is de impact reëel. In een wereldorde waar economische en politieke belangen niet langer samenvallen, dringt strategische heroriëntatie zich op.
