Creatief bouwen met systeembekisting

Meer beton bij hedendaagse woningbouw

Terwijl het gebruik van beton in de particuliere woningbouw vroeger slechts sporadisch opdook, is die markt nu in volle ontwikkeling. Een van de redenen daarvoor is dat er nu meer kelders en ondergrondse ruimtes worden gebouwd die als leefruimtes dienstdoen. Die worden in gietbeton vervaardigd, waarbij de systeembekisting sneller, eenvoudiger, nauwkeuriger, m.a.w. efficiënter werken mogelijk maakt. De systeembekisting wordt gebruikt voor funderingen, wanden, kolommen, balken en vloeren in de woningbouw. Daarnaast laat beton veel ruimte voor creativiteit.

Toepassingsgebieden

Meestal beperkt het gebruik van systeembekisting zich in de woningbouw tot het storten van kolommen, balken en kelders. Voor de verschillende toepassingen worden dezelfde bekistingssystemen gebruikt. Bij grote projecten zal er vooral gebruikgemaakt worden van grootvlakpanelen.

De meest gebruikelijke afmetingen zijn 2,40 m x 2,70 m en 3,30 m x 3,40 m. Bij deze panelen ligt het aantal spanstaven per m² lager dan bij panelen met kleinere afmetingen. Daarnaast zijn er ook speciaal voor de woningbouw ontworpen bekistingssystemen met lengtes tot 12 m en hoogtes tot 3 m.

Opbouw systeembekisting

Een systeembekisting bestaat uit de volgende onderdelen:

• Panelen opgebouwd uit een metalen kader (staal of aluminium) met horizontale en verticale dragers waarop platen (multiplex, metaal of kunststof) bevestigd zijn. Deze panelen worden gereinigd en hersteld indien nodig, of vervangen bij beschadiging.
• Klemmen en pasbalken: deze zorgen voor het samenstellen en het uitlijnen van de bekisting.
• Kopafsluitingen
• Spanstaven en moeren
• Richtschoren: deze dienen om de bekisting recht te zetten, uit te lijnen en de windlasten op te vangen.
• Stortconsoles (eventueel voorzien van ladders en luiken) voor de veiligheid tijdens het betonneren.

Beplating

De markt van de systeembekistingen evolueert continu en nieuwe materialen zorgen voor nieuwe toepassingen. Bovendien worden er voortdurend verbeteringen aangebracht aan profielen, toebehoren en platen. Zo worden kunststof platen stilaan een waardig alternatief voor de traditionele houten multiplex beplating, maar door de hoge aanschafprijs blijft een doorbraak achterwege.

Aluminium

Panelen met aluminium kaders worden bij systeembekisting in de woningbouw gebruikt, omdat het materiaal weinig weegt en daardoor gemakkelijk hanteerbaar is. Een torenhijskraan is lang niet op elke werf aanwezig en daarom is het handig dat een aluminium bekisting manueel geplaatst kan worden.

Inox

Een inox beplating kan een alternatief zijn voor een stalen beplating, omdat inox niet oxideert. Hierbij dient men rekening te houden met een hogere kostprijs van bij de traditionele paneelbekistingen.

Hout en kunststof

Over het algemeen wordt bij de gebruikelijke systeembekisting voor woningbouw voor panelen met een traditionele houten (of kunststof) beplating geopteerd. Niet alleen omdat hout een relatief goedkoop materiaal is, maar vooral ook omdat houten platen bij eventuele beschadiging heel gemakkelijk vervangen kunnen worden. Metalen platen, in inox of staal, kunnen niet zomaar hersteld worden omdat deze aan het frame gelast zijn.

Toebehoren

Spanklemmen

Elke producent van bekisting vervaardigt de profielen op zijn eigen manier, waardoor ook de spanklemmen telkens anders zijn. De ene zweert bij een klemsysteem met spie, de andere bij een scharnierende klem, of een met een lepel of een klepel. De spieklem heeft als voordeel dat, hoe meer die zakt, des te meer die ook aanspant. Een lepelklem heeft dan weer iets meer speling. De ene werfleider prefereert de spieklem, de andere de lepelklem. Het toebehoren dat bij een bekisting gebruikt wordt (en hoe het aan de bekisting bevestigd wordt), is merkgebonden, en dus van type tot type en van leverancier tot leverancier verschillend, meestal in functie van het gebruikte randprofiel.

Schoren

De schoor dient om de wand uit te lijnen, mooi recht te houden en de windlasten op te vangen. In tegenstelling tot wat velen denken, vangt een schoor geen betondruk op. Die druk wordt uitsluitend opgevangen door de spanstaven en de bekisting.

Montageplan

Van alle verschillende fases wordt een stappenplan opgesteld. Zo kan een gebouw uit 30, 40, 50 of 60 verschillende betonstorten worden samengesteld. Van iedere fase die gebetonneerd moet worden, maakt men een zeer gedetailleerd plan op, met zowel boven- als vooraanzichten en 3D-blocks.

Alle montageplannen worden bij het bekistingsbedrijf opgemaakt en uitgewerkt. Samen met de bekisting ontvangt de klant een uitgebreid montageplan, een soort legplan. De systeembekisting is op te bouwen volgens dat bijbehorende plan, dat samen met het materiaal geleverd wordt. Elke woning, elke wand en elke betonfase zijn verschillend, zo ook de krachten die moeten worden opgenomen. Het is dus heel belangrijk om het systeem toe te passen zoals het hoort.