KIES EEN MARKERINGSSYSTEEM OP MAAT VAN DE WEG

EEN BEZOEK AAN BAILLONVILLE, TESTSITE VOOR WEGMARKERINGSSYSTEMEN

Wil een fabrikant van wegmarkeringsproducten een nieuw product introduceren, dan dient dat product een homologatieproces te doorlopen. De certificatie wordt verkregen na het indienen van een technisch dossier, gevolgd door proeven in een laboratorium of, zoals in België het geval is, op een homologatiesite toegankelijk voor verkeer. Zijn die proeven succesvol, dan wordt het product gehomologeerd en opgenomen in een lijst met goedgekeurde producten, beschikbaar voor de wegmarkeringsbedrijven. Dit artikel doorloopt de procedure en bezoekt de site van Baillonville, waar de proeven uitgevoerd worden.

CONTROLE EN CERTIFICATIE VAN WEGMARKERINGEN

De certificatie van wegmarkeringsproducten is gebaseerd op Belgische en Europese specificaties. Deze technische referentiedocumenten definiëren de regels inzake de beoordeling van wegmarkeringen, waardoor een geharmoniseerde vergelijking van de technische specificaties van de aangebrachte markeringsproducten mogelijk is.

Het is belangrijk op te merken dat de te volgen normen niet de samenstelling van het product zelf beschrijven, maar enkel de technische vereisten waaraan het wegmarkeringssysteem tijdens de proeven op de weg - die tot twee jaar kunnen duren - moet voldoen.

Europese normen

In België wordt het attest van een wegmarkeringssysteem verkregen aan de hand van proefvakken in Baillonville, die door COPRO, in samenwerking met de Waalse en Vlaamse administraties, georganiseerd worden en beschreven staan in het document ETAG 'G0025 Markeringssystemen -- Homologatiewerf op de weg'. Dat document is gebaseerd op de Europese normen NBN EN 1824 en NBN EN 1436.
De Europese normen beschrijven de verschillende parameters die geverifieerd moeten worden:

• de geometrie van de aangebrachte markeringen;
• de meetsystemen;
• de prestatieklassen van de wielovergangen.

Organische standaardisatie

De Europese normen geven echter geen enkele beschrijving van de samenstelling of de kwaliteit van het product zelf. Die eigenschappen worden opgelegd door de wegbeheerders van de landen die deel uitmaken van de Europese Unie.

Vanzelfsprekend proberen producenten een gestandaardiseerd product te ontwikkelen dat in verschillende EU-landen goedgekeurd kan worden. Dit betekent dat er onder druk van de regels van de markt deels een 'organische' standaardisatie wordt toegepast. Tegelijkertijd bestaat er ook een overleg tussen de verschillende controleorganisaties, de regionale of nationale openbare diensten en de fabrikanten/producenten.

AANVRAAG VOOR HOMOLOGATIE

Alles begint met het indienen van een registratieformulier bij COPRO door de producent. Zowel de administratieve kosten als de organisatie van de proeven en de homologatie worden door de aanvrager gefinancierd.

SLIJTAGESIMULATOR OF PROEFVAKKEN?

De Europese normen voorzien twee methodes om de duurzaamheid van de prestatie-eigenschappen van wegmarkeringssystemen te beoordelen: aan de hand van een slijtagesimulator enerzijds, of aan de hand van proefvakken op de weg anderzijds.

Hoewel de meeste landen de methode met de slijtagesimulator verkiezen, gaat in België - net als in Frankrijk, Tsjechië, Polen en enkele Scandinavische landen - de voorkeur uit naar de methode met proefvakken.

Los van enkele bijzonderheden worden deze proeven overal op dezelfde manier uitgevoerd.

IN-SITUPROEFVAKKEN TE BAILLONVILLE

De proefvakken op de weg (volgens de specificaties van de norm NBN EN 1824) worden aangebracht op de Route du Condroz (N63) in de richting van Marche-en-Famenne en Luik, ter hoogte van Baillonville. Deze weg bestaat uit twee keer twee rijstroken met centraal een betonnen berm. De zone waarbinnen de proefvakken aangebracht worden, is, in een rechte lijn, ongeveer één kilometer lang. Tijdens het aanbrengen van de markeringen en het uitvoeren van de metingen wordt het betreffende gedeelte van de weg afgesloten voor het verkeer, dat tijdelijk naar de andere kant van de centrale berm wordt omgeleid.

WIE DOET WAT IN BAILLONVILLE?

SPW
De Direction des Routes du SPW (Overheidsdienst Wallonië) coördineert de proefvakken voor de homologatie en zorgt voor de logistieke steun tijdens de controle van de proefvakken. De verantwoordelijke voor de SPW op de site van Baillonville is Gauthier Michaux, burgerlijk ingenieur bij de Directie van de Metalen Structuren, onderdeel van het Departement voor de Technische Expertise. De SPW voert tevens inspecties uit bij producenten van wegmarkeringsproducten en neemt deel aan technische regelgevings- en standaardisatiecommissies op regionaal, nationaal en internationaal niveau.

AWV
Ook het AWV (Ministerie Openbare Werken van de Vlaamse Gemeenschap, Agentschap voor Wegen en Verkeer) neemt al jaren deel aan de controles van de proefvakken. Ter herinnering, de standaardspecificaties van het Vlaamse en het Waalse Gewest bepalen dat wegmarkeringssystemen moeten worden goedgekeurd in overeenstemming met de proefvakken die in Baillonville worden uitgevoerd.

COPRO
COPRO is een onafhankelijke en onpartijdige organisatie voor certificatie en inspectie, die sublicenties verstrekt voor het BENOR-merk, alsook voor het eigen COPRO-keurmerk. De verantwoordelijke voor COPRO op de site van Baillonville is Philippe du Bus de Warnaffe. Hij heeft bij COPRO de leiding over wegmarkeringsproducten en bitumineuze bindmiddelen.

AANBRENGEN VAN DE MARKERINGEN

De verschillende wegmarkeringssystemen worden volgens een specifieke planning op de rechterrijstrook aangebracht. Daarbij wordt elk systeem in een blokvorm aangebracht, bestaande uit negen lijnen van 15 cm breed en 2,5 m lang, parallel aan de rijrichting. De ruimte tussen twee verschillende wegmarkeringssystemen bedraagt steeds 1,5 m. De wegmarkeringssystemen op de proefvakken kunnen met verschillende soorten basisproducten worden aangebracht.

Zowel verven als thermoplasten, koudplasten en voorgevormde wegmarkeringen behoren tot de mogelijkheden. Met uitzondering van de voorgevormde wegmarkeringen dienen al deze basisproducten met behulp van gemotoriseerde apparatuur aangebracht te worden.

Controle van doseringen

Tijdens deze fase vindt ook de controle van de toegepaste doseringen van de grondstoffen en nastrooimiddelen plaats. De wegmarkering wordt daarvoor aan weerszijden van vijf van de negen lijnen op een plastic folie of roofing aangebracht (afhankelijk van het type basisproduct) en vervolgens gewogen om de gehanteerde doseringen te bepalen.

Voor solventgedragen verven worden deze wegingen uitgevoerd na 24 uur droogtijd. Vallen de doseringen buiten de toepasselijke limieten, dan wordt het wegmarkeringssysteem afgekeurd.

CONTROLE EN METINGEN

Meten van het aantal wielovergangen

Het verkeer - het aantal wielovergangen - over de aangebrachte wegmarkeringssystemen wordt gemeten met behulp van een piëzo-elektrische sensor. Die maakt het mogelijk om niet alleen het aantal wielovergangen en hun dwarsverdeling te meten, maar tevens de verhouding lichte voertuigen en vrachtwagens.

Timing

De eerste metingen moeten, afhankelijk van het type basisproduct, tussen drie en veertien dagen na het aanbrengen van het wegmarkeringssysteem worden uitgevoerd. Om de duurzaamheid van de producten en hun evolutie te garanderen, worden er op diezelfde systemen ook na één en na twee jaar nog metingen uitgevoerd.

Voor de wegmarkeringssystemen, aangebracht in 2017, werd tijdens de metingen in 2018 vastgesteld dat de eerste en de derde lijn (vertrekkende van links) het grootste aantal wielovergangen hadden ondergaan. Ter hoogte van deze lijnen was er dus sprake van de meeste slijtage.

Prestatieklassen

De metingen worden uitgevoerd in oplopende volgorde van de prestatieklassen, gaande van P1 tot P6. P1 staat daarbij gelijk aan 50.000 wielovergangen; P6 aan 2.000.000 wielovergangen. Op basis van de behaalde prestaties en resultaten zal het wegmarkeringssysteem vervolgens kunnen worden gecertificeerd.

Karakteristieken

De markeringen worden op minstens vier karakteristieken gecontroleerd:

• Luminantiecoëfficiënt bij diffuse verlichting: deze karakteristiek is een maat voor de weerspiegeling van daglicht op de markering;
• Retroreflecterende luminantiecoëfficiënt: deze waarde geeft de retroreflectie 's nachts weer. Ze bepaalt de hoeveelheid licht van de koplampen van een voertuig die door de glasparels die zich op het oppervlak van het wegmarkeringssysteem bevinden, wordt gereflecteerd. De meting gebeurt met behulp van een reflectometer, die overigens ook voor het meten van de luminantie gehanteerd kan worden;
• Kleur: geeft een bepaling van de kleur van het wegmarkeringssysteem, zowel voor witte (permanente) als voor gele (tijdelijke) markeringen;
• Stroefheid: deze meting wordt uitgevoerd om na te gaan of het product niet te glad is, wat de veiligheid van onder andere motorrijders in het gedrang zou kunnen brengen. Alvorens de meting plaatsvindt, wordt de markering steeds bevochtigd.

Voor gestructureerde systemen kan er bijkomend nog een extra retroreflectiecontrole bij regenweer worden uitgevoerd. Witte wegmarkeringen, bestrooid met glasparels, reflecteren het licht bij regenachtig weer namelijk slecht, omdat de waterfilm die de markeringen bedekt, het licht in alle richtingen verstrooit. Een wegmarkeringssysteem dat ook tijdens regenachtige nachten voldoende reflecterend moet blijven, moet het water daarom kunnen laten wegstromen. Onder andere reliëfmarkeringen en stipmarkeringen (in thermoplast) kunnen een dergelijke waterafvoer, gezien hun verhoogde structuur, garanderen.

Een bijkomend voordeel van deze toepassingen is dat het rijden over deze markeringen gepaard gaat met geluid, waardoor de bestuurder hierop attent gemaakt wordt.

ATTEST

COPRO homologeert het product, zodra de minimale prestaties zijn bereikt. De resultaten van de metingen en prestaties worden opgenomen in het gebruiksgeschiktheidsattest. Indien de prestaties van een wegmarkeringssysteem goedgekeurd zijn, dan wordt het toegevoegd aan de lijst met toegelaten wegmarkeringssystemen die in België (op de regionale wegen) kunnen worden toegepast.

Bij de keuze van een wegmarkeringssysteem moet de aannemer steeds rekening houden met de vooropgestelde specificaties. Een wegmarkeringssysteem met lage prestatieklasse hoort niet thuis op een veelgebruikte snelweg

KEUZE VAN HET WEGMARKERINGSSYSTEEM

De aannemer kiest het product op basis van de voorgeschreven/opgelegde specificaties, waarbij onder meer rekening wordt gehouden met de prestatieklasse. Het is nu eenmaal nutteloos om de hoogste klasse te gebruiken voor een kleine, weinig bereden weg, terwijl het toepassen van wegmarkeringen met een lage prestatieklasse op een veelgebruikte snelweg helemaal af te raden is.

De ervaring van de aannemer is in ieder geval erg belangrijk bij de keuze van het wegmarkeringssysteem. De besturen kunnen immers op elk moment beslissen om de kwaliteit van de markeringen te verifiëren en na te gaan of de prestaties overeenstemmen met de voorgeschreven prestaties die, aan de hand van de proefvakken, gegarandeerd werden. Voldoet een wegmarkeringssysteem niet aan de specificaties van het lastenboek, dan is het aan de aannemer om een nieuw wegmarkeringssysteem aan te brengen.

PROEFVAKKEN 2018

Omdat de meeste producenten reeds over gehomologeerde systemen beschikken, waren er dit jaar minder inschrijvingen voor nieuwe wegmarkeringssystemen dan vorig jaar. Het gaat bovendien vooral om varianten van bestaande systemen, waarmee beoogd wordt om de kwaliteit of de prijs-kwaliteitverhouding te verbeteren.

Sinds het organiseren van de eerste proefvakken in 2007 is het aantal afgekeurde wegmarkeringssystemen in ieder geval elk jaar gedaald. Doorslaggevend voor deze trend is de positieve evolutie van de kwaliteit van de aangebrachte wegmarkeringsproducten.

De meeste afkeuringen zijn bovendien het gevolg van onregelmatigheden, veroorzaakt bij het aanbrengen van het wegmarkeringssysteem.