NIEUWE controleregelgeving MOET GEZONDHEIDSNIVEAU IN eu opkrikken
BIJGESTELDE OCR FOCUST NIET MEER LOUTER OP VOEDSELVEILIGHEID
Op 14 december 2019 trad de nieuwe Europese Controleverordening (EU) 2017/625 in werking. Die moet ervoor zorgen dat de voedselveiligheid binnen de Europese Unie gewaarborgd wordt. Hoewel de nieuwe OCR (Official Controls Regulation) duidelijk geen ‘revolutie’ is, is er op bepaalde gebieden wel degelijk sprake van ‘evolutie’.
Van harmonisatie naar bredere benadering van officiële controles
Tot voor kort werd het Europese systeem voor officiële controles van de voedselketen geregeld in meerdere, verschillende verordeningen en richtlijnen die toezagen op de voedselveiligheid, gewasbescherming en dierlijke bijproducten. De bedoeling van de nieuwe OCR is om dit complexe raamwerk te versimpelen en ervoor te zorgen dat er een coherente aanpak ontstaat voor officiële controles over de hele agro-voedselketen.
Om tot deze coherente aanpak te komen, is bij de invoering van de nieuwe OCR de bestaande wetgeving ingetrokken of aangepast. Ook is het toepassingsgebied van de controleverordening uitgebreid. Deze richt zich niet enkel op voedselveiligheid, maar ook op dierenwelzijn en -gezondheid, en op gewasbeschermingsmiddelen. De verordening is voorts ook van toepassing op onderwerpen als etikettering en biologische productie.
Dit ruimere toepassingsgebied houdt direct verband met het uitgangspunt om toezicht te hebben op de hele ‘agro-voedselketen’. Naast de bescherming van de voedselveiligheid, houdt dit onder meer ook het voorkomen van de verspreiding van dierziektes in, die in sommige gevallen op mensen overdraagbaar zijn. Een doel is ook om de verspreiding van ongedierte en ziekten die schadelijk zijn voor planten of plantaardige producten tegen te gaan, en het milieu te beschermen tegen risico’s die mogelijk voortkomen uit genetisch gemodificeerde organismen (GMO’s) of gewasbeschermingsmiddelen.
De nieuwe OCR ziet dus niet alleen toe op de voedselveiligheid (van boer tot consument), maar ook op milieuaspecten. Als gevolg hiervan moeten er nog talrijke technische regelingen worden getroffen, die nu nog niet in de verordening zijn opgenomen. Deze maatregelen zullen worden geïmplementeerd door middel van gedelegeerde regelgeving.
Risicogebaseerde aanpak en transparantie van controles
De nieuwe OCR biedt ook een basis voor een risicogebaseerde aanpak voor de hele keten. Dit houdt in dat de frequentie van controles in overeenstemming moet zijn met de risico’s die verbonden zijn aan dat specifieke product, het proces en de betreffende exploitant van het levensmiddelenbedrijf.
De risico’s worden ingeschat aan de hand van resultaten van de exploitant in het verleden, de naleving en de betrouwbaarheid van zijn eigen controles, en bepaalde informatie die een aanwijzing kan zijn voor risico dat consumenten worden misleid over bijvoorbeeld de eigenschappen, de kwaliteit of de samenstelling van het product. De exploitanten zijn verplicht mee te werken met de bevoegde autoriteiten bij het vervullen van hun taken. De autoriteiten moeten op hun beurt de exploitanten die gecontroleerd worden een kopie van het controlerapport geven.
Dit weerspiegelt de ambitie om de officiële controles efficiënter te maken, maar ook transparanter voor de exploitanten. De uitwerking hiervan hangt in de praktijk echter voor een groot deel af van de procedures en standaarden van de nationale autoriteiten, die per land kunnen verschillen.
E-commerce en voedselfraude
Tot slot bevat de nieuwe OCR belangrijke bepalingen die de autoriteiten in staat stellen om online, én zonder zich als controleur te identificeren, producten te bestellen (‘mystery shopper’). Ook brengt de nieuwe OCR frauduleuze en misleidende praktijken in de voedingsindustrie binnen het toepassingsgebied van officiële controles. Echter, helaas is voedselfraude nog steeds niet duidelijk omschreven door de EU-wetgeving, wat het ingewikkeld maakt om frauduleus gedrag binnen deze industrie te definiëren.
In ieder geval zal de nieuwe wetgeving de efficiëntie van de controles in de agro-voedselketen verbeteren en de rechtszekerheid voor zowel de nationale autoriteiten als de exploitanten van levensmiddelenbedrijven versterken. De tijd zal uitwijzen of deze maatregelen volstaan om de ambitieuze doelen te bereiken, en of deze aanpak bijdraagt aan het kerndoel: het verzekeren van een hoog gezondheidsniveau binnen de EU.
Juridisch advies
Katia Merten-Lentz is als advocaat-vennoot verbonden aan het kantoor Keller & Heckman. Ze adviseert bedrijven over de Europese en nationale wetgeving op het gebied van landbouw en voeding (veiligheid, etikettering, aansprakelijkheid, marketing, claims etc.). Keller & Heckman is een internationaal kantoor gespecialiseerd in voedings- en levensmiddelenrecht, aanwezig in Brussel, Parijs, San Francisco, Shanghai en Washington. Deze internationale aanwezigheid biedt Katia en haar team de mogelijkheid om klanten te begeleiden bij hun exportactiviteiten, zowel naar Azië als naar de Verenigde Staten.
